Depremzedeler ’fahiş kira fiyatlarıyla’ karşı karşıya

Tarih: 12 Şubat 2023 Pazar 16:58

Haber-Behzat Özgür Beyazlar

Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesinde meydana gelen 7,7 büyüklüğündeki deprem ve ardından yaşanan 7,6 büyüklüğündeki deprem, bölgedeki 10 ilde yıkım yarattı. Depremden sağ kurtulan depremzedelerin bir kısmı Mersin'e göç etmeye başladı. Kurum ve kuruluşlar depremzedeler için 'barınma alanları ' oluştururken, bazı depremzedeler ise kentte ev arayışına geçti. Ancak depremzedelere 'fahiş fiyat uygulandığı' yönündeki iddialar kamuoyunda tepki yarattı.

VAHAP SEÇER: "FIRSATÇILARI TAKİPTEYİZ"

Önceki gün, bazı ev sahiplerinin 'fırsatçılık yaptığını' sosyal medya üzerinden duyurarak bir paylaşımda bulunan Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer, "Deprem'in yaralarını sarmaya çalışırken, yağmacılar ve fırsatçılar da türedi. Mersin’de depremi fırsat bilip kiraları fahiş artıran ev sahipleri var. Evinizi normal fiyatlara kiraya verin. Bu felaketi sömürmek bize yakışmaz. Fırsatçıları takipteyiz. Hukuki gereğini de yaparız" dedi.

EMLAKÇILAR ODASI: "ADLİ VE İDARİ MERCİLERE ŞİKAYET EDİLİP YASAL İŞLEM BAŞLATILACAKTIR"

Mersin Emlakçılar Odası'ndan da konuyla ilgili bir açıklama yapıldı. Sektör temsilcilerine yönelik yapılan açıklamada, "Kıymetli meslektaşlarım; ilimize göç eden, depremzede kardeşlerimize yüksek fiyat ile evlerini kiraya veren mülk sahipleri ve bunlara aracılık yapan yerel ve ulusal marka ofis ayrımı yapılmaksızın, odamıza yazılı dilekçe verildiği takdirde adli ve idari mercilere şikayet edilip yasal işlem başlatılacaktır" ifadeleri yer aldı. Görüştüğümüz bazı sektör temsilcileri ise bu süreçte 'fırsatçılık yapan' ev sahipleriyle kalıcı olarak yollarını ayırdıklarını gazetemize bildirdi.

TÜGEM, DEPREMZEDELERE 'EVİN UMUT OLSUN' PLATFORMUNU AÇTI

Öte yandan Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) tarafından da bir açıklama yapıldı. TÜGEM'den yapılan 'Evin Umut Olsun' başlıklı açıklamada, "6 Şubat'ta yaşadığımız depremin yaralarını hep birlikte sarmaya devam ediyoruz. Evini paylaşmak isteyen tüm vatandaşlarımızı 'Evin Umut Olsun' platformuna bekliyoruz. Depremden etkilenen ve kalacak eve ihtiyacı olan vatandaşlarımız, 'Evin Umut Olsun' sayfamız üzerinden paylaşıma açılmış ev listesine ulaşabilir ve ev sahipleri ile iletişim kurabilirler" ifadeleri yer aldı.

AV. MURAT ALTINDERE: "FAHİŞ FİYAT TALEBİ VAR"

Altındere Hukuk Bürosu'ndan Av. Murat Altındere ise gazetemize yaptığı açıklamada, 'kira fiyatlarındaki artışın' hukuki boyutunu değerlendirdi. Süreci yakından takip ettiğini vurgulayan Altındere, "Yasada normalde kiranın artışıyla ilgili bir düzenleme var. Ancak bu eski kiracıları kapsayan bir düzenleme. Geçen yıl 'eski kira bedelinin yüzde 25'ini geçmeyecek şekilde bir artış' düşünülmüştü. Ama şu an gündemimizde olan konu eski kiracıların karşı karşıya olduğu kira artışlarıyla ilgili bir konu değil. Gündemimizde konu, deprem sürecinde 'mevcut ev arama' konusu. Dolayısıyla 'yeni kiracıları' konuşuyoruz. Yeni kiracılarla ilgili de yasada normalde 'yeni kira bedeli şu kadarı geçemez' diye bir hüküm yok. Ancak bunun hak ve nesafete uygun olması lazım. Yani biraz mevcut piyasa koşullarına ve rayiç bedellere göre belirlenmesi lazım. Bugün belli şartlardaki belli arkadaşlarımız için birkaç yerden ev baktık. Normal şartlarda 10 bin TL civarı olabilecek bir konut için şu anda 30-40 bin lira isteniyor. Mersin için çok ciddi rakamlar. Dolayısıyla fahiş fiyat talebi var" ifadelerine yer verdi.

"BURADA, ÖNCELİKLE KİŞİ HAKKINDA TESPİT YAPMAK LAZIM"

'Kira serbestisi' durumunun da söz konusu olduğunu sözlerine ekleyen Altındere, "Yani bir kişi bir yeri kiraya verirken, yüksek bir bedel isteyebilir. Ancak yakın zamanda talep ettiği rakamla şu an talep ettiği rakam arasında örneğin yarısından fazlası gibi ciddi anlamda bir fark varsa bu duruma yasal olarak müdahale edilebilir. Burada öncelikle kişi hakkında tespit yapmak lazım. Mesela kişinin, herhangi bir internet sitesine ilan vermiş olması lazım. Örneğin eski fiyat 15 bin TL'yken depremden sonra 30 bin TL yaptığı bu ilanlarla tespit edilebilir" diye konuştu.

"ÖNCELİKLE YAZILI BİR DELİL OLMASI LAZIM"

Kiralık ev arayışında olan kişiye ev sahibi tarafından gönderilen 'yazılı' fiyat bildirisinin de belge yerine geçebileceğine dikkat çeken Altındere, "Ancak yine altını çizmek isterim; kanunda 'kira bedelinin şu kadar olabileceği' şeklinde bir hüküm yok. Kira bedelinin belirlenmesinde somut bir durum yok" dedi. Bu kapsamda 'fahiş fiyat uygulaması' yapan ev sahipleri üzerinden değerlendirmelerini sürdüren Altındere, "Ancak bu fırsatçılığa girer. Bu, bir tür haksız yarara ve haksız menfaat elde etmeye girere. Bunun da özellikle kamu vicdanı açısından önemi var. Bir de depremzedeler mağdur insanlar. Bu anlamda onlardan menfaat etmeye çalışmak yasaya aykırı bir tutum olacaktır. Bununla ilgili de hem hukuk davası hem de suç duyurusu yapma imkanı olacak. Fakat öncelikle yazılı bir delil olması lazım. Yani bu fiyatların yüksek teklif edildiğine dair bir belge sunmak lazım" ifadelerine yer verdi.

"BİZ ESKİ KİRA DÜZENLEMESİNİ KISTAS ALABİLİRİZ"

Delille birlikte yasal yollara başvurulabileceğini vurgulayan Altındere, "Bizim burada yasal olarak alacağımız eşik şu olabilir; örneğin bu 'yeni kiracı' belirlenirken, bu evde oturan bir önceki kiracı ne kadara oturmuş. Kaça oturduysa kıstas olarak onun en fazla yüzde 25 üzerine eklenerek yeni bir kira bedeli belirlenmesi söylenebilir. Ama önceki kiracı 10 bin TL'ye oturmuşsa ve o çıktıktan sonra aynı ev 30 bin TL'ye kiraya veriliyorsa o abartı bir artış oluyor. O zaman haksız yarar ve menfaat elde etme durumu söz konusu olabiliyor. Çünkü yasa koyucu geçmiş dönemde; 2022-2023 yılı Temmuz ayına kadar eski kira sözleşmelerinin hepsinde işyeri hariç konutlarda yüzde 25'i aşmayacak şekilde kira artışı belirlemişti. Kanun burada bir belirleme yapmıyor ama biz eski kira düzenlemesini kıstas alabiliriz. Yani bir önceki kiracının ödediği kira bedeliyle depremzededen alınan kira bedeli ele alınabilir. Yüzde 25'ini aşmış olması durumunda 'menfaat ve kötü niyet' göz önünde bulundurulup, bu konuda talepleri varsa dava yoluyla paranın geri alınması istenebilir" şeklinde konuştu.

"HUKUKLA FALAN DA BİR İLGİSİ YOK, BU VİCDANSIZLIK OLUYOR"

Bu süreçte her türlü desteği vereceklerini vurgulayan Altındere, "Bu dönemi fırsatçılık dönemi olarak değerlendirmemek lazım. Vatandaşlarımızın çoğu kendisinden bir şey veriyor, dayanışma içinde oluyor. Biz, 'mal sahiplerinin hepsi bedava ev versin' demiyoruz. Destek, yardım ve dayanışma gönüllülük esaslı bir şeydir. Hiç kimse kimseyi zorlayamaz. Ama en azından bunu yapmıyorlarsa bile fırsatçılık yapmamaları lazım. Yani kirası 10 bin liraysa, en azından artış yapmadan 10 bine vermeleri lazım. Hatta indirim yapmaları lazım. Ama bunu geçip, 10 bin liralık bir ev için 20-30 bin lira talep etmek insanlık dışı bir tutum. Bunun hukukla falan da bir ilgisi yok. Bu vicdansızlık oluyor" dedi.