Çınlar: “Dükkanımızı açık tutmak için çırpınıyoruz”

Tarih: 3 Haziran 2021 Perşembe 17:06

Haber- Harun Bor

Mersin Çarşı’da bulunan Mersin Balık Pazarı ve Kasaplar Çarşısı vatandaşların balık ve et ihtiyaçlarını karşılayabildiği önemli yerlerin başında geliyor. Pandemi sürecinde uygulanan tam kapanma sürecinde İçişleri Bakanlığı’nın yayımladığı genelgede pazar alanları içerisinde yer aldıkları için zaman zaman kapalı kalmak zorunda kalan bu pazar alanları, kademeli normalleşme ile beraber tekrar vatandaşlara ağırlamaya başladı. Mersin Balık Pazarı esnaflarından Erkan Şimsek, özellikle çiftlik balıklarının yurtdışına ihraç edilmesinden dolayı balık tezgahlarında fiyatların artığını ifade ederken, Mersin Kasaplar Çarşısı esnaflarından Ali Çınlar da Kasaplar Çarşısı için verilen restorasyon sözlerine rağmen kaderine terk edildiği savunuyor.  İçerisinde onlarca esnafın yer aldığı Mersin Balık Pazarı ve Kasaplar Çarşısı esnafları kademeli normalleşmeyle beraber hem tezgahlara yansıyan fiyatları hem de genel durumlarına dair gazetemizin sorularını yanıtladı.

ŞİMŞEK: “VATANDAŞ ESKİDEN 5 KİLO BALIK ALIRKEN ŞİMDİ 2 TANE ALIYOR”

Mersin Balık Pazarı esnaflarından Erkan Şimşek, balık tezgahlarında özellikle çiftlik balıklarının ihraç edilmesinden dolayı zam yaşadığını ve bu durumun pandemi sürecinde ortaya çıktığını iddia ederek, “Bundan iki ay önce aldığımız 25 TL’lik balığı şimdi 42 TL’ye alıyoruz. Bunun sebebi balık çiftliklerden kaynaklı. Çiftlik balıkları yurtdışına ihraç ediliyor, şu an deniz balığını bulmak imkansız. Bir barbunya sezonunda 17 TL iken şimdi ise 35 TL. Bunun nedeni çiftlik sahiplerinin bu balıkları ihraç etmek istemesinden kaynaklı. Euronun yüksek olduğunu bildiği için balık çiftliği sahibi bu balığı iç piyasaya vermektense daha fazla kazanırım düşüncesi ile ihraç ediyor. Pandemi öncesinde böyle bir durum yoktu ama şimdi değişti. Bizim vatandaşlarımız bu balıkları yemediği sürece bir anlamı yok bunun. Sezon başında 30 TL’ye sattığım çupra şimdi 42 TL, kaç TL’ye satacağım? Eskiden vatandaş 5 kilo balık alırken şimdi 2 tane alıyor. Balık fiyatları çok yükseldi ve pandemi sürecinde oldu” dedi.

“BİRÇOK ETKEN BALIK FİYATLARININ ARTMASINA NEDEN OLUYOR”

Avlanma yasağıyla beraber, balık teknelerinin yakıt ihtiyacı, yurtdışına ihraç edilen balıkların olması ve turizm sezonun açılması sonucu balık fiyatlarının zam görmeye devam edeceğini savunan Şimşek, Mersin Balık Pazarı’nın restore edilmesi gerektiğini de sözlerin ekleyerek, “Barbunyanın kilosu 40 TL, çupra 40-50 TL arasında değişiyor. Levrek 50-70 TL arasında. Sardalya 15 TL, en ucuzu da sardalya. Sezon açık olduğunda ise havalar değişince de oldukça artıyor. Yaz sezonundayız turizm zamanı ve duyduğumuz kadarıyla çiftlik balıklarının fiyatları tekrar artacakmış. Levrek ve çupra yüzde 10 artış yaşayacak. Oteller ve restoranlar açıldığı için fiyatlar artacak. Türkiye’de avlanmaya yasağı var pandemi dışında birçok etken balık fiyatlarının zamlanmasına neden oluyor. Mevsim normalleri de yaşanıyor pandemi öncesinde de balık fiyatları buna bağlı olarak değişiyor. Halkımız da çuprayı yesin istiyoruz. 50 TL vereceğine daha az fiyatla kilo olarak alsın. Mezitli’de balık fiyatları farklı burada farklı, sosyoekonomik farktan dolayı insanların balık alım gücü de değişiyor. Mersin Balık Pazarı Mersin’in sembol yerlerinden biri ve bizler yetkililere birçok kez söyledik Mersin Balık Pazarı’nı restorasyon yapsınlar. İnsanlar farelerden burada geçemiyor. Bir temizlensin istiyoruz. Bizleri iki ay kapatsalar yeter ki burayı düzeltsinler hepimiz kapatmaya razıyız” ifadelerini kullandı.

YENİÇIKAN: “DOLAR VE EURO ARTIĞI SÜRECE BALIK FİYATLARI ARTAR”

Mezitli Balık Pazarı Başkanı Aykut Yeniçıkan ise balık fiyatlarının artış yaşamasının kur artışından kaynaklandığını, büyük marketlerin pandemi sürecinde desteklenmesine karşın balık pazarlarının desteklenmediğini iddia ederek, “Dolar artınca balık fiyatları da artar. Dolar artış yaşayınca mazot, yağ artar. Balığa gidecek teknelerin yakıt ihtiyacı olur bu da balık fiyatlarına yansır. Yurtdışına balık ihracı olunca çiftlik sahibi dolar üzerinden para kazanmaya tercih ediyor. Dış pazarda 80 TL kazanacağım diyor, iç pazarda ise 70 TL’ye balık satmayı tercih etmiyor. Dolar ve euro artığı sürece balık fiyatları da artar. ÖTV’siz mazotun fiyatı da değişti gelen zamlar da balık fiyatlarını etkiledi. Pandemide balık satışı yasaklandı ancak büyük marketler kollandığı için balık satışına devam etti. Balık pazarlarında balık satışlarına yasak koyuldu ama marketlerde böyle olmadı. Marketler kapalı alan olmasına rağmen biz balık pazarları kapalı bırakılmaya zorlandık” diye konuştu.

“BALIK ÇİFTLİKLERİ BÜYÜK ŞİRKETLERİN TEKELİNDE”

Yeniçıkan, balığın lüks bir gıda ürünü olduğunu ve yurtdışına satışı yapıldığı için iç pazarda fiyatların arttığını söyleyerek, “ Mezitli’de de Mersin Çarşıda da insanların alım gücü olmadığı için her yerde satışlar pek yapılamadı. Bir silsile yaşandı bu süreçte normale dönmek için de biraz zaman geçmesi gerekiyor. Halk kazanacak ki esnaf da kazansın. İnsanlar sadece ayakta kalmaya çalışıyor ve balık biraz lükse girdi. Herkes de ucuz balığa yöneliyor bu nedenle. Koronavirüse karşı balığın sağlıklı olduğu dile getirildikten sonra insanlar daha fazla balık tüketmeye başladı. Balık pazarlarında dolar bazında ihraç edildiği için fiyatları çok arttı. Çupra ve levrek’in fiyatları arttı. Yurtdışına dolar üzerinde satıldığı için iç pazarda da fiyatları yüksek. Bizler pandemi sürecinde işlerimize devam ettik, insanlar gıdaya daha fazla ihtiyaç duyduğu için balığa önem fazla oldu. Birçok balık çiftlikleri kuruldu ama büyük fiyatların tekelinde. Bu işi de tekelleştirdiler ve iç pazarda fiyatlar bu yüzden arttı. Örneğin; Mersin’de 10 tane çiftlik varsa bunların ruhsatlarının çoğu büyük şirketlerin elinde. Ama ruhsat ikinci bir kişinin elinde. İşletici olan ise büyük firmalar” şeklinde konuştu.

ÇINLAR: “MERSİN KASAPLAR ÇARŞISI BİTKİSEL HAYATA GİRDİ”

Mersin Kasaplar Çarşısı’nda kasaplık yapan Ali Çınlar, Kasaplar Çarşısı’nın uzun yıllardır verilen sözlere rağmen restore edilmediğini ve hep ertelendiğini iddia ederek, “Mersin Kasaplar Çarşısı esnaflarından biriyim. 40 yıldır burada esnaflık yapıyorum. Kasaplar Çarşısı ikinci derece bir sit alanı ve koruma altında.  Yaklaşık 200 yıllık bir geçmişe sahip. 1980’li yıllar kısmen iyiydi her şey ama şimdi şehir büyüdü ve insanlar ihtiyaçlarını süper marketlerden alıyor. Deyim yerindeyse Kasaplar Çarşı’sı fonksiyonunu da, işlevini de tamamladı. Burası can çekişmenin de ötesinde, bitkisel hayata girdi. Restore sözü vardı ama bu haliyle bitmiş durumda. Burası restore edilip farklı bir iş yapılırsa belki farklı şeyler olur Burada biz sakatat, ciğer, kelle, işkembe gibi ürünler satıyoruz. Geçmişte de bu çarşı böyleydi aradan çok uzun yıllar geçti şehir 30 kat büyüdü ama bu çarşı bir milim değişmedi. Her gelen havuç gösterdi, her gelen bir akide şekeri uzattı çekti gitti. Bu çarşıya acilen bir restorasyon yapılmalı ama kimse yok herkes sümen altı. Hangi belediye hangi başkan geldiyse hepsi sümen altı etti. Balık Pazarı 30 yıllık bir çarşı ama Mersin Kasaplar Çarşısı ise hep vardı ve restorasyona ihtiyacı var. Bizler de buna rağmen esnaflığımızı devam ediyoruz” dedi.

“GİRDİLERİMİZ İNANILMAZ ARTTI, ZATEN PARA KAZANAMIYORUZ”

Pandemi sürecinde sürekli geriye gittiklerini belirten Çınlar, sattıkları ürünlerin fiyatlarını pandemiye rağmen sabit tutmak zorunda kaldıklarını ifade ederek, “Pandemiye yönelik alınan tedbirler kapsamında geçtiğimiz ay uygulanan tam kapanma sürecinde adı gibi tam kapanmak zorunda kaldık maddi ve manevi olarak kapandık. Ekonomik olarak geriye gittik. Mersin Kasaplar Çarşısı’nda satılan et ürünleri dışarıda aldığınız ürünlere göre daha uygun ve marketlere göre aramızda uçurum var. Sembolik de olsa bir fark var biz de daha uygun olsa da et fiyatları aynıdır. İş olmadıktan sonra da fiyatların bir önemi de yok çünkü insanların alım gücü yok.  Fiyatlarımız geçen yıl ile aynı hiç değişmedi, kellenin fiyatı geçen yıl da 35 TL’ydi şimdi de 35 TL, işkembe 15 TL’ydi şimdi de 15 TL. Girdilerimiz inanılmaz arttı, zaten para kazanmıyoruz. Bu mekanı açık tutmak için çabalamıyoruz adeta çırpınıyoruz” şeklinde konuştu.

“MERSİN KASAP ODASI VE MTSO’NUN TAVIRLARI AYNI”

Çınlar, bağlı bulundukları Mersin Kasap Odası ve Mersin Ticaret Odası’nın pandemi sürecine rağmen yıllık aidat ödemelerini istediklerini ve sadece telefonla bunu bildirdiklerini ifade ederek, “Öyle normalleşme ile ekonomik olarak daha olumlu bir şey hissetmedik birkaç gün geçti 1 Haziran kararlarından sonra bekleyip göreceğiz ama mayıs ayından bu yana değişen bir şey yok. Mersin Kasaplar Çarşısı’nda birçok esnaf burayı terk etti. 20 dükkandan 5 tane şimdi faaliyetine devam ediyor. Bu durumun sebebi de ekonomik. 20 dükkandan 5 tane kasabın şimdi kalmasını belediye başkanlarımızdan meslek oda başkanlarımıza kadar sormak lazım. Sadece yıllık aidat süreleri gelince bize telefon açarlar, ödeyin derler bize. Sadece oda değiş, Deniz ve Ticaret Odası’nın tavırları da Kasaplar Çarşısı’nda farklı değil, aynı şekilde mail atarlar yıllık aidatınızı ödeyin yoksa aylık şu kadar faiz uygulanacak diyorlar. Kasaplar Çarşısı daha küçük bir kesim ama MTSO tüm Mersin’e hitap ediyor. Tavırları aynı” diye konuştu.