‘Mersin Kadın Kooperatifleri Buluşması’ adı altında gerçekleşen ‘Kooperatiflerin Sorunları ve Çözüm Yolları’ paneline katılım gösteren Mersinden Kadın Kooperatifi Başkanı Meral Seçer, “Bu tür toplantılar çok önemli. Çünkü hem bizi bir araya getiriyor hem de yeni fikirler ortaya koymamızı sağlıyor, güçlenmemizi sağlıyor. Panelde kooperatiflerin sorunları ve sorunların çözümü noktasında bilgi alışverişinde bulunmak amacıyla toplandık” dedi.
Haber Fatih Dönmez
‘Mersin Kadın Kooperatifleri Buluşması’ başlığı altında ‘Kooperatiflerin Sorunları ve Çözüm Yolları’ konulu panel gerçekleşti. Mersin Ticaret Sanayi Odası Meclis Üyesi Yeminli Mali Müşavir Ahmet Akın moderatörlüğünde gerçekleşen panele; konuşmacı olarak TOBB Mersin Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Ayla Harp, Mersin Üniversitesi İBBF İktisat Bölümü Prof. Dr. Erkan Aktaş, Mersinden Kadın Kooperatifi Başkanı Meral Seçer, Avukat Tevfik İçel, Mersin Ticaret İl Müdürlüğü Kooperatifçilik Servis Şefi Mehmet Emin Şafak, Hayat Ağacı Kadın Kooperatif Başkanı Zeynep Kaya, Akdeniz Renkli Eller Kadın Kooperatif Zehra Yılmaz, Mut Kadın Kooperatif Başkanı Gülsüm Kevser Mut, Taşeli Kadın Kooperatif Başkanı Yeşim Altun, Mezitli Üretici Kadın Kooperatif Ayşe Gül Yılgör, Anamur Kadın Kooperatif Başkanı katıldı. Kadın kooperatifçilerin yaptıkları ürünler, slayt şeklinde izletilerek izleyicilerden alkış topladı. Kooperatiflerin sorunları ve çözüm yollarının konuşulduğu buluşmada Mersinden Kadın Kooperatifi Başkanı Meral Seçer “Ben bir gönüllüyüm. Mersin Büyükşehir Belediyesi Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi’nin gönüllülük biriminde gönüllü olarak tüm 13 ilçeyi dolaştık. Burada kadınlarımızın neler yaptığına ve günlük yaşamlarının nasıl geçtiğine dair baktık ve kadınlarımızın ürettiklerini satmak istediklerini ve bunun için de bir araya gelmek istediklerini tespit ettik ve kooperatif kurmaya karar verdik” dedi.
SEÇER: “KOOPERATİFLERİ KURMAK ÇOK KOLAY, SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMASIDA ZOR”
Türkiye’de kooperatiflerin hızlı bir artış gösterip ve düşüşe geçtiğini belirten Meral seçer, “Baktığımızda da 2020 yılından sonra da kadın kooperatiflerinin kapanmasında baya dik bir ivme içerisinde olduğunu gördüm. İşte buradaki en önemli konu ise, ‘kooperatifleri kurmak çok kolay, bu kooperatiflerin sürdürülebilir olmasını sağlamak ise bir o kadar zor.’ Kooperatiflerin sürdürülebilir olması için, kooperatiflerin daha kurumsal olması gerekiyor. Çok sayıda kooperatif kurulmasını çok da mantıklı görmüyorum ben. Çünkü bu kooperatiflerin sürdürülebilir olması için onların kurumsallaşmasında soysal medyasından kurumuna kadar bir profesyonelleşmesi gerekiyor” diye konuştu.
“KADINLARIMIZ SOSYALLEŞMEK VE EK GELİR ELDE ETMEK İSTİYOR”
Kadın kooperatiflerle kadınların bir araya geldiğini, kendi ekonomilerine katkı sağlamak istediklerini ifade eden Seçer, “Şimdi kadın kooperatifleri gerçekten de bir umutla bir birliktelikle yapmak için bir araya geliyorlar. Çünkü onlar sosyalleşmek istiyorlar ama en önemlisi de kendi ekonomilerine bir katkı sağlamak istiyorlar. Bir gelir, ek gelir elde emek istiyorlar. Bunu yapabilmek için de tabi bir araya gelmek gerekiyor. Bunun daha sonrasında neler olabileceğini de pek tahmin edemiyorlar. Bu da hem bizim kooperatif deneyimlerimizde hem de görüştüğümüz kooperatiflerle, fuarlarda, bu tür toplantılarda kadınlarımızın kendilerini ilerletecek olan kurumsallaşma konusuna çok ihtiyaçları olduğunu görüyoruz. Bu konuda yapılacak olan desteklerin de kooperatiflerin sürdürülebilmesi için de çok önemli olduğuna kessin inanıyorum. Çünkü biz kendi kooperatifimizde kurumsallaşma eksikliğini gördük ve kendi çalışmalarımızı başlattık. Dolayısıyla devletten gelecek olan desteklerin biraz da bu yönde olması gerektiğine inanıyorum” şeklinde konuştu.
“KOOPERATİF SADECE TİCARİ FAALİYET YAPILAN BİR YER DEĞİL”
Kooperatif mantığının kadınları sosyalleştirdiğini, profesyonelleştirdiğini öne süren Seçer, “Kooperatif mantığı o kadar güzel bir şey ki. Çünkü kooperatifleşmede insanlar bir araya geliyorlar, fikirleri birleştiriyorlar, emeklerini, sermayelerini birleştiriyorlar. Yani burada hem amatörlükleri oluyor hem profesyonelleşmeleri oluyor hem de en önemlisi gönüllülükleri oluyor. Burası sadece ticari faaliyet yapılan bir yer değil, bir sosyalleşmenin olduğu, ayrıyetten gönüllülükle götürülmesi gereken yerdir” dedi.
“EKSİK EĞİTİMLER FARK ETTİK, BÜYÜKŞEHİR İLE TAMAMLADIK”
Mersin büyükşehir Belediyesi’nin kadın kooperatiflere eğitim verdiğini ifade eden Seçer, “Paydaş olan yerel yönetimler, kurum ve kuruluşlar her zaman için paydaş olmalı ama sizin ayakta kalabilmeniz için her zaman bu desteğin olduğunu düşünmek de doğru değil diye düşünüyorum. Bunların sadece bir can suyu olarak olması gerektiğini ve diğer gelişmeleri tamamen kendi iradenizle, kendi yeteneklerinizle yürütmeniz gerektiğine inanıyorum. Bu konuda Mersin’de kadın kooperatifleriyle toplantılar yaptık. Sahada gördüğümüz eksiklikler; teorik bilgileri var ama üretime geçildiği zaman, üretimden satıma kadar olan süreçte pek çok eksik eğitimler olduğunu gördük. Mersin büyükşehir Belediyesi’nin kadın kooperatifçilik şubesi var ve Mersin’deki kooperatiflerde eksik olan eğitimler verildi ve her istenildiği zaman da bu eğitimlerin verileceği söylendi” şeklinde konuştu.
“KADINLARIMIZ ÜRETİYOR BUNLARIN SADECE PAZARLARDA SATILMASI YETERLİ DEĞİL”
Kurumlar vergisinin kooperatifler için ciddi bir yük olduğunu ve bunun düzenlenmesi gerektiğine vurgu yapan seçer, “Üretimde kadınlarımız üretiyor, hepsi de birbirinden güzel ürünlerde üretiyor ama bu ürünleri kendi küçük yerlerinde satmaya çalışıyorlar, pazarlarda satıyor, Büyükşehir üretici kadınlar stantlarında satılıyor ancak bir kooperatifin ilerleyebilmesi için bunların sadece pazarlarda satılması yeterli değil. Bunun için kadınların üretim atölyeleri gerekiyor, çok çok ihtiyaçları oluyor. Aslında kooperatifin kurulmasından ziyade, nasıl yönetileceği alt yapı eğitimlerini aldığı zaman desteklenmesi gerekiyor. Aksi taktirde çok çaba sarf edilir, çok mu çok yorulur, bununla da ancak belli bir noktaya gelinebilir ama bununla iyi şeylere de gelinebilir” ifadelerini kullandı.
İÇEL: “ÜLKEMİZİN KOOPERATİFÇİLİK BAŞARISIZLIĞI YASAL DÜZENLEMELERDİR”
Yapılan yeni yasal düzenlemelerin kooperatif işini karmaşık hale sürüklediğini belirten Avukat Tevfik İçel, “Türk mevzuatı açısından kooperatifçiliğin genel olarak temel kanunu 1969 tarihinde yürürlüğe girmiş olan 1163 sayılı kooperatifler kanunudur. Bunun dışında birçok birliğin kanunları veya yönetmenlikler zaman içersinde çıkmış olmakla birlikte bu tamamlayıcı hüküm yerine biraz karıştırıcı bir hale getirmiş görünüyor. Yapılan her yeni yasal düzenleme maalesef işi biraz daha karmaşık hale sürüklemiş oluyor. Yılların deneyimi ülkemizin kooperatifçilik konusunda başarısızlığı bence buna bir örnek. Kadın girişimi üretme ve işletme kooperatifleri de kooperatifçilik tanımının kadınlar tarafından yerine getirilmesi üzerine yapılan düzenlemeyle ortaya çıkmış bir kooperatif türü” ifadeleri kullandı.
ŞAFAK: “BELLİ ŞARTLAR TAŞIYAN KOOPERATİFLERE DENETİM GELDİ”
Kadın kooperatifleri 2019’dan sonra bayağı bir ivme kazandığını aktaran Mehmet Emin Şafak da,
“Şu an 15 sayıya ulaşmış durumda ve halen gelenler oluyor. Daha çok eğitim olanaklarıyla kendi kendine yetebilen, tartılabilen bir şekilde bunun ilerlemesi lazım. Bunu yapan kooperatiflerimiz var mı? Evet bunlar daha iyi yerlere geldiler. Verilen hibeler çerçevesinde bunu ilerletenlerde var. Şu anda 4 tane toplamda kooperatifimize 394 bin 500 lira hibe desteği oldu. Bu şekilde önemli aşama olarak görüyoruz. Biz kooperatifler kanununda ekim ayında yapılan bir değişiklikle daha çok denetim ağırlıklı ortakları daha çok bilgilendirmeye yönelik bir değişiklik oldu. Belli şartlar taşıyan kooperatiflere dış denetim geldi. Şu anda gerekli bütün bilgilere ulaşılabilecek. Daha öncesinde kapalı kutu gibiydi, kooperatiflerin ne yaptığı konusunda kimsenin haberi olmazdı. Böylelikle kooperatifler biraz daha şeffaf biz düzeye geliyor” diye belirtti.
“KOOPERATİF YÖNETİCİLERE EĞİTİM ŞARTI GELİYOR”
Kooperatif yöneticilere eğitimin verileceğini, yöneticilerin daha donamlı hale geleceğini ifade eden Şafak, “Özellikle eğitim konusuna odaklanıldı. Eğitim şartı geliyor. Eğer kooperatifte yönetici olmak istiyorsanız artık bir eğitimden geçilecek. Bizim Çukurova Kalkınma Ajansından da destek alarak bir eğitim planımız var. Haziran sonuna kadar eğer bu projeyi verebilirsek, doğru sonuçlanırsa 6 ay içinde kadın kooperatif yöneticilerimize, ortaklarına bir eğitim vermeyi düşünüyoruz. Daha çok donanımlı bir hale getirmeye amaçlıyoruz. Bir şekilde kendini sürdürebilen kendi kendine yetebilen bir duruma getirmemiz için elimizden geleni yapıyoruz” dedi.
KAYA: “2019’DAN İTİBAREN 25 KADINLA ÇALIŞMAYA BAŞLADIK, ŞU ANDA 14 ORTAĞIMIZ VAR”
Ürünlerini sokakta sattıklarını ve bu yönde bir araya gelerek kooperatifleşme yoluna gittiklerini belirten Zeynep Kaya, “Bizler sokaklardan geliyoruz. Ürettiğimiz ürünleri satmak için sokak sokak stantlar açtık, kermesler düzenledik ve orada gördük ki sokaklarda çalışmak bize yetmiyor. Zaten bir yoksulluk süreci var ve bu geldiğimiz dönemde yoksulluk daha da fazla. Kooperatifleşme yoluna öyle gitmiştik. 2015’ten başlayan bir süreç 2019’a gelen kadar kooperatifçilikle ilgili sorunlarda yasal mevzuatlara takılı kaldık. Para cezaları aldık, deneyimlerimiz çok fazla o anlamda. 2019’dan itibaren 25 kadınla çalışmaya başladık, şu anda 14 ortağımız var. Cumhurbaşkanlığı talimatıyla bir kooperatifçilik patlaması yaşadık. 2019’da Mersin’de yaptığımız çalıştayda tek bir kadın kooperatif olarak masada bulunan çok az olmasına rağmen ondan sonraki bir yıl içerisinde sayısı 15 olan kadın kooperatifi çoğaldıkça mutlu olmaya devam ettik. Çünkü bir ihtiyaç arkadaşlar. Kendi ilkelerine göre raporları var, izlenimleri var ama Türkiye gerçeklerine göre bizim kadınların yaşadığı sorunlar tamamen farklı. Bizler rakip değiliz, rekabet duygusu içersinde hareket edemeyiz. Yıllardır bu yöntemden dolayı çok ayrı yerlerde kaldık. Güç birliği sağlayamadık, sağlayamadığımız içinde İstanbul Sözleşmemizi kaybettik. Şimdi süreci şöyle değerlendirmek lazım. Bizler burada sorunlarımızı anlatarak çözüm yöntemleri bulacaktık” diye belirtti.
“SORUNLARIMI YAZDIK, GÖNDERDİK, DUYMAK İSTEMİYORLAR”
Kooperatif kurma sürecinde yaşanan sorunların olduğunu, sorunları kurumlara raporlarla gönderdiklerini ve sonuç alamadıklarını aktaran Kaya, “Açılış bütçesi, vergiler, ortaklık pay, belgelerin hazırlanması, muhasebe kayıtları gibi ve bizler daha kazanmadan ödediğimiz vergiler ve harçlar buna yönelik biz çalıştayda çok büyük raporlar hazırladık. Aslında biz sorunlarımızın hepsini yazdık ve ilgili kurumlara gönderdik hep birlikte ama tabandan tabana baktığımızda tabandaki arkadaşlar aslında bu konuları görmek istemiyorlar, sorunları duymak istemiyorlar. En son medyalarda duyduğumuz haberlerde bunun bir örneği. Bunun yansıması tabi ki ekonomik alanda örgütlenmek istemesi kadınlara yansıması oluyor. Çünkü yoksulluğu en çok çeken biziz ve bizden sonra çocuklardır. 1996 yılında kooperatif yasası ile ilgili bir gömlek hazırlanmış sene 2022 yılında bu gömleği zorla bize giydirmeye çalışıyorlar” ifadelerini kullandı.
YILMAZ: “TOPLANTILAR, EĞİTİMLER BİZİM İÇİN ÇOK ÖNEMLİ VE DEĞERLİ”
Akdeniz Renkli Eller Kooperatif Zehra Yılmaz ise “Ben Akdeniz İhsaniye Mahallesi muhtarıyım. Gerçekten eğitimin bizim öğrenmemizin kooperatifçilik konusunda çok önemli olduğunu hepimiz farkındayız. Bununla birlikte bu gibi toplantılar ve yapmış olduğunuz projedeki eğitimlerde hakikatten bizim için çok önemli ve değerli. Ben muhtar olmadan önce 10-15 yıl önce kadınların sorunlarıyla ekonomik sosyal yaşamdaki durumlarıyla ilgili birçok çalışmamız vardı. Yaptığımız SODES projelerinde kadınlarımızı üretmeye teşvik etmiştik ama sonradan hepimizin farkına vardığı bir takım durumlar oldu. Bu da pazarlamanın olmadığı zaman bu konuda kadınların motivasyonunun bozulduğu gözlemlendi. Kadınlarımıza eğitim destek merkezi açtık. Biz yine bir araya getirince tabi ki kadınların kazanmaları için bir şeyler yapmak gerekiyordu. O sırada kooperatif olmak konusu çıktı. Bizde Akdeniz Kent Konseyi’nde toplandığımızda bir gün arkadaşlara üretimle ilgili böyle bir kooperatif ile ilgili bilgi vermiştim. Orada kendi aramızda hemen birkaç kişi ve daha sora aramıza katılan Yonca muhtarımızla kooperatifimizi Akdeniz Belediyesinin katkılarıyla kurmuş olduk” sözlerini kullandı.
|
Yorumlar (0)
